Solak olma konusunda geçmişten bugüne kadar türlü türlü şeyler duymuşuzdur, bunun neden kaynaklı olduğu zaman zaman mistik anlamlar dahi yüklenmiş, solak olmak daha ileri giderek suç olarak bile görülmüştür. Solaklık makalemiz başlıyor.
Bugün yine bu konuda da önce geçmişe bir yolculuk yaparak başlamak istiyoruz.
El Kullanımın Tarihi
Bilim insanları solaklık ile ilgili yapmış oldukları araştırmalarda solaklık ile ilgili en eski kabul edilen bir sonuca ulaşmışlardır. Arkeolog Nicholas Toth’un yapmış olduğu çalışmalardan elde ettiği sonuca göre, erken dönem taş aletlerin yarısından fazlasının sağ elle yontulduğu, sağ elin baskınlığını adeta kanıtlar niteliktedir.
Bu gözlemlerden de kısaca bahsetmek gerekirse bulunan kafataslarında dişlerin yıpranmaları incelendiğinde sağ elle yendiği için sol dişlerin yıprandığı, sağ omuz kaslarının sol omuz kaslarından daha çok geliştiği bilimsel kanıtlarla ispatlanmıştır. Ancak azınlık bile olsa aynı gözlemlerin sol elinde kullanıldığını bilimsel olarak kanıt ile bize sunmuştur.
Eski Mezopotamyalılardan Mısırlılara, Yunanlılara ve Romalılara kadar, bilinen dünyanın kabul gören ilk büyük uygarlıklarının tamamının baskın bir şekilde sağ ele eğilimli olduğu ciddi kanıtlarla görünmektedir.
Tasvir edilen Tanrıların sağ eli iyileştirici olarak kabul edilirken, sol eli kötülük ile ilgili öldürme gibi eylemler için kullanılırdı. Ciddi bir sol el karşıtı olan Eski Mısırlılar, düşmanlarını genellikle sağlak olmalarına rağmen solak olarak tasvir ettiler. Çünkü kötülük sol ile eşleşmiş bir kavramdı.
Solak mısın? O zaman Cadısın!
Biraz daha yakın zamana gelince Orta Çağda el yatkınlığı konusunda güçlü olan Katolik kilisesinin yönlendirmeleri ile özellikle Avrupa’da solaklık, şiddetle bastırılan bir uygulamaya maruz kalıyordu. Rutin olarak şeytan ile arkadaşlık muamelesi görüyor ve engizisyon tarafından cadılık ile cezalandırılarak infaz işlemi uygulanıyordu.
Solaklara karşı ayrımcı uygulamalar 20. yüzyıla kadar devam etti. Hatta Amerikalı ünlü psikanalist Abram Blau Solaklığı “duygusal bozukluk, sapkınlık” gibi terimlerle tanımladı. Bir başka eğitim psikoloğu olan İngiliz psikanalist Cyril Burt da solak olmayı “inatçı, garip, beceriksiz” gibi terimlerle tanımlamıştır. 1970’li yıllara kadar devam eden solaklığa karşı katı politikalar bir süre daha devam etmiştir.
Avrupa’nın seçkin bazı ülkeleri olan İspanya, İtalya ve o dönemki adıyla Yugoslavya’da, eğitim ve öğretim kurumu olan okullarda sağ elle yazma zorunluydu. Hatta bir başka Avrupa ülkesi olan Arnavutluk’ta solaklık yasadışı ilan edildi ve suç olarak cezalandırıldı.
Buraya kadar size şaşırtıcı gelmiştir. Sol elini kullananların cezalandırıldığı bir dönemde yaşadığınızı bir an düşünseniz, size günümüzde solakların okulda sırada otururken zorlanmaları gibi konular sadece basit ve önemsiz gelebilir.
Daha yakın zamanlarda bu despot tutum yerini çok daha nazik tavsiyelere bırakmıştır. Ebeveynler solak çocuklarını sağ elin hâkim olduğu bir dünyada zorlanmamaları için sağ ele tavsiye etmişlerdir. Sağ eli kullanmaları için sadece ufak zorlamalara maruz bırakılmışlardır.
Bilimsel Açıklaması
Evet, tarihin derinliklerinde kaybolmadan tahminen 7 milyar yaşında olduğunu tahmin ettiğimiz dünyamızda, çok daha yakın tarihlerde yani günümüze yakın zamanlarda bu solak olma ya da olmama konusunda nedenin kaynağının genlerimizin olduğu öğrenilmiştir. Göz rengimiz, saç rengimiz, kıvırcık saçımız, düz saçımız, ten rengimiz gibi solak olmamız ya da olmamamızda tamamen genetik bir durumdur.
Tercih edilecek olan elin seçimi kısmen bebeğin anne karnındaki konaklama koşulları (Doğan ikizlerden birinin solak olması anne karnındaki konumlanmalarından olduğu bu sebeple düşünülür) olsa da büyük pay LRRTM1 isimli gendedir.
LRRTM1 ve Solaklık
Oxford Üniversitesi‘nde yapılan araştırmalarda LRRTM1 isimli genin beynin loblarının çapraz komut sistemi ile yani sağ lobun sol tarafımızı, sol lobumuzun sağ tarafını yönetmesini incelediklerinde bu gen ile direk bağlantı olduğunu keşfetmişlerdir. Araştırmayı yürüten İnsan Genetiği konusunda uzmanlaşan bilim insanı Clyde Francks bu genin solaklık üzerindeki etkilerini araştırmaya devam etmektedir, aynı genin sebep olduğu hastalıklarla ilgili çalışmaları bulunmaktadır, bu gene yapılacak müdahale ile solakların bazı hastalıklara yakalanma riskinin ortadan kalkabileceğini dahi söylemektedir.
Bunu da takip edeceğiz, bu makalenin de sonuna geldik, keyifle okuduğunuzu düşünüyoruz.
@tarihlibilim
#science #handedness #lefthandedness #creative #teokrasi #historyofhandedness #tarihlibilim
https://www.tarihlibilim.com/post/da-vinci/