Evet, dünyaya gelen minik yavrunuzun, annenizin, yakın akrabalarınızın, sınıf arkadaşınızın veya televizyonda gördüğünüz bir oyuncunun o kıvır kıvır saçları hemen dikkatinizi çekmiştir.
Annesine mi ya da babasına mı çektiği için böyle kıvırcık saçlı olduğunu düşünmüşsünüzdür.
O saçların öyle kıvırcık olması sadece anne veya babasına benzemesine mi bağlı bir şey. Yoksa bunun da arkasında bilim mi var? Saçlarımızın yapısını belirleyen nedir? Şimdi buna bilimsel bakmak istiyoruz. Saç neden kıvırcık olur? Bu soruya cevap aramaya başlıyoruz.
Saç Folikülleri
Doğacak olan her insanın saçının ne tür olacağına karar veren genetik bir mucize vardır. İnsan saç derisinin altında bulunan ve adına Folikül denen bu kıl tüpleri düz bir uca sahipse düz saçlı, yarı düz ise dalgalı saçlı, asimetrik ise kıvırcık saçlı oluyoruz.
Bir kıl folikülü, insan cildinde (epidermisinde) tünele benzer bir yapıdır. Saç teli kıl folikülünün dibinde büyür, bir saç teli kökündeki protein hücrelerinden oluşur. Kan damarlarından gelen kanla beslenir. Beslenen kıl kökü saçı büyütür ve kıl ciltten dışarı çıkar. Bu süreç devam ettikçe bizim saçlarımız da uzamış olur. Kıl foliküllerine yakın sebasöz bezler saçı ve cildi besleyen yağ üretime yardımcı olurlar. İnsan derisinde yaklaşık 5 milyon civarında kıl folikülü olduğu bilinmektedir.
Folikülü etkileyen ise birkaç gen vardır, bu genler ile daha bilinmeyen genetik anlamda henüz çözülmemiş bilgiler olduğu da bilinmektedir. Mesela EDAR isimli gen, bir kişinin sırt kıllarının çoğalması veya azalması ile ilgili iken bir başka gen PAX3 kaşın birleşik olması gibi insan vücudu üzerinde etkili genlerdirler.
İnsan kafasından alınan ve laboratuvar ortamında büyütülen saç foliküllerinin, insan saç derisinde büyüdükleri gibi büyümeye devam ettikleri gözlemlenmiştir,
Saç neden kıvırcık olur? Bu sorunun cevabını artık biliyorsunuz. Anlaşılan bilinmeyenler keşfedildikçe bizim de öğreneceğimiz daha çok şey olacak.
Ayrıca saçlar ile ilgili renk ve dökülme konularında da konuşmak gerekir, onları da bir başka makaleye saklayalım.
@tarihlibilim
#folikul #PAX3 #genetik #genetikbilim #kivirciksac #tarihlibilim