Samuel Morse ismi çağrıştırdığı gibi Mors alfabesi ile ilgili bizde kesin bir kanaat oluşmasını sağlıyor, böyle düşünmemiz çok normal.
Biz tarihlibilim olarak bilime her zaman tarihsel olarak araştırmacı bir bakış açısı ile bakmak istediğimiz için birden fazla yazılı kaynaktan beslenerek sizlere en objektif bilgiyi ulaştırmaya gayret gösteriyoruz. Şimdi tarihe bilimsel yolculuk başlıyor.
İlk keşif denemeleri
1729 yılında İngiliz Stephen Gray elektrik kabloları üzerinden bir şeyler iletebileceğini düşünmüştü. Bu fikir bugün bizim gerçekleştirdiğimiz tüm telekomünikasyon işlemlerinin temelini atmıştı. Bunun somut bir şeylere dönüşmesi ise en az yüz yıl sonra gerçekleşecekti. Gray’dan 45 yıl sonra Fransız mucit Georges Lessage, evinin iki odası arasında teller üzerinden iletişim kurmak için çok çaba sarf etti. Telgraf için amatör denemelerden öteye gitmeyen bu girişimiler geliştirilmeye ve yaygın kullanıma uygun olmaya mecburdu.
Lessage’in denemeleri kullanıcıların gönderilen mesajın ulaştırıldığını bilmelerini sağlamıyordu, kullanıcılar bunu bilmeliydi.
Elektromanyetizma
1820 yılına geldiğimizde artık elektromanyetizma denen bir kavram vardı. Elektromanyetizma telgrafın gelişimi için çok önemli bir dönemeç olacaktı. Gelen akım darbesi, geldiğini küçük bir pusula iğnesini hareket ettirerek belli edecekti. 1837 yılında Britons William Cooke ve Charles Wheatstone bu fikri buluşlarında kullanarak ilk telgraf sayılabilecek aletleri için patent almışlardı. Kullanılan alfabe toplam 5 iğneden oluşan altlı üstlü sıralı olarak yerleştirilmişti. Sadece 5 tel ile tüm alfabeyi yazabiliyor olmak harika olacaktı. Her iki iğnenin farklı kombinasyonu belirli bir işaret demek olacaktı.
Great Western Railway
Trenin yaygınlaştığı o dönemde ihtiyaç duyulan 5 tel için GWR (Great Western Railway) şirketi destek verince 1839 yılında Londra’da 20 kilometrelik GWR rayları boyunca döşendi. Ardından kısa bir süre sonra kullanıma sunuldu. Telgrafın bu ilkel hali belki yaşanan bir polisiye olay ile daha bilinir oldu. GWR raylarına döşenerek yaygınlaşmaya başlayan bu telgraf bir kadını öldürerek şehrin doğusuna kaçmaya çalışan bir suçlunun yakalanmasına yardımcı olunca daha da yaygınlaştı. Bu olayda suçlunun kıyafet tarifi için kullanılan terim içerisinde Q harfini basacak harf yoktu, bu da bu olay sonrası fark edildi. Buradan halen gelişime ve yeniliğe açık olduğu ayrıca icadın tamamlanmadığı sonucu ortaya çıkıyordu. Böyle bir dönemde iki önemli şey daha olmuştu, yaygın kullanım artmış, 20 kilometrelik mesafe 5 bin kilometreye ulaşmış ama iki mucidin arası Wheatston’un keşfi tek başına sahiplenmesiyle açılmıştı.
Morse Denemeleri
Amerikalı ressam ve mucit Samuel Morse telgraf ile ilgili keşif yarışlarında gerçekleşen başlangıçta her harf için bir tel, sonrasında beş tel konusunda bambaşka bir şey ortaya atarak sadece iki tel ile bu iletişimin sağlanabileceğini söylemiş ve destekçisi Alfred Vail ile bu konuda çalışmalarda bulunmuştur. 1939 yılında icatlarını kısa noktalar ve uzun çizgilerin kombinasyonları ile “ikili kod” kavramı ile hayata geçirmişlerdir. İkili kod daha sonraları bilimin içerisinde 0 ve 1 şeklinde kullanılacaktı.
Tanrı nelere kadir
ABD’de ilk telgraf hattı 1844 yılında devletinde desteği ile Washington ile Baltimore arasında kuruldu ve ilk mesajı da Morse’in kendisi bizzat 24 Mayıs 1844’te İncil’den alıntı yaparak “Tanrı nelere kadir” şeklinde yazmıştır. Bu, o dönem için mucizevi bir şeydi. ABD’de hızla telgraf hatları tren yolları hatları ile birlikte döşenmeye ve hızla yayılmaya başladı. Öyle ki o döneme kadar yaygın olan atlı posta sistemi dönemini tamamlayarak yerini bu modern sisteme bırakacaktı.
Artık Amerika kıtasının bir ucundan diğer ucuna telgraf ve mors alfabesi sayesinde kolaylıkla mesaj ulaşabiliyordu. Morse bu dönemde icadının patent mücadelesi ile meşgul olmak zorunda kalmıştı. İnternet, televizyon ve telefonun dahi henüz olmadığı bir çağda bu modern buluşun kendisinden önceki girişimlerin gelişmiş hali için ciddi bir patent savaşı söz konusuydu. Morse ve diğer rakiplerinin kurduğu tüm kuruluşlar Western Union çatısı altında bir araya geldi.
İlk Morse/Vail Sistemi hareket eden bir kâğıt bandının üzerinden nokta ve çizgileri işaretliyordu. Cihaz kullanıcıları mesajı elektromanyetik cihazdan çıkan tık sesi sayesinde anlıyordu. Morse sinyalleri etkin biçimde güçlendirilen röle sayesinde daha uzak noktalara gönderilmeye başlandığında mors alfabesi ve telgraf biraz daha yol almıştı. Geçen yıllar içerisinde, mors kodu beşli gruplar halinde nokta ve boşluk kullanılarak röleler ile desteklenmeye ve geliştirilmeye devam edildi.
Edison Mors alfabesine el atıyor
Thomas Edison tarafından 1877 yılında, okuyucu bir cihaz yardımıyla gönderilmeye hazır olan bir kâğıt şerit üzerine girinti ve çıkıntılar yaparak Mors alfabesini bir makineye dönüştürmeyi başarmıştır. Kâğıt aletten hızlı bir biçimde geçtikçe izleri okuyan bir kayıt iğnesi müzikal bir ses çıkarıyordu. Bu da daha sonraları kayıt cihazının keşfedilmesine yardımcı olacaktı.
Evrensel Mors
1848 yılında revize edilmiş Mors Alfabesi, Telefonun icadına kadar çağın modern buluşu olarak yaygın olarak kullanılmaya devam etti. Günümüzde kabul edilen 10 farklı ama birbirine benzeyen mors alfabesi mevcuttur.
- Yunan
- Kiril
- İbranice
- Arapça
- Farsça
- Devanagari
- Japonca
- Çince
- Korece
- Tayca
Mors alfabesi, geliştikçe ve geliştirildikçe daha sonraları çokça teknolojinin gelişmesine yardımcı olmuş, önemli bir buluştur.
@tarihlibilim
#science #GeorgesLessage #history #GreatWesternRailway #bilim #CharlesWheatstone #telgraf #westernunion #Tanrınelerekadir #teknoloji #posta #Edison #elektromanyetizma #samuelmorse #morsalfabesi #morsecode #tarihlibilim
https://www.tarihlibilim.com/post/telefonun-icadi/