Buhardan faydalanmaya çalışmak tarihte hep denenmiştir. İlk ne zaman denendi bu tam olarak bilmek pek mümkün değil. Çünkü tarihe kaydedilmemiş elbette çok denemeler mutlaka olmuştur.
En eski buhar makinesi
Tarihte bilinen kayıtlı en eski ve adına Buhar Makinesi diyebileceğimiz keşif, M.S. 50’li yıllarda Mısırlı Mühendis Heron’un İskenderiye’de uçları birbirine zıt yönde, iki eğik tüp yerleştirilmiş, oyuk bir küreden yaptığı türbindi. Küre içerisinde su kaynatıldığında buhar borulardan dışarı çıkmaya çalışmakta ve etki/tepki kanunu ile hareket gerçekleşmekteydi. Bu icat zaman ile çok daha fazla gelişecekti.
Dünyada kullanışlı ilk buhar makinası bir şeyi çalıştırmıyor sadece kömür madenlerine su pompalıyordu. Bir madenin pompalarını çalıştırmak için beş yüz at gücüne gerek vardı. 1698 yılında buhar ile çalışan pompa bu anlamda madenciler için harika bir ortaktı. Bu yüzden buhar pompasının icadını gerçekleştiren Thomas Savery, icadına “Madencilerin Dostu” adını verdi.
Çalışma Prensibi
Bu madenci dostu makinanın çalışma prensibi oldukça basitti. Tek yönlü kapaklara takılmış üç adet boru, geniş bir silindire bağlanıyordu. Kaynar bir su ile dolu kazana bağlı boru vasıtasıyla silindir içerisi buhar ile doluyordu. Soğuk su ile buhar yoğunlaştırılıyor ve vakum elde edilmeye çalışılıyordu. Daha sonra dış hava basıncı, silindiri doldurmak için tıpkı bizim pipetle içecek içtiğimiz zaman yaptığımıza benzer suyu yukarı çekerek suyu, ikinci boruya itiyordu. Ardından bir buhar patlaması suyu üçüncü bir borudan yukarı çıkarıyordu ve silindir buharla dolmuş oluyordu. Bu işlem bu şekilde birbirini tekrarlıyordu. Bu işlemi Denis Papin’de 1679 yılında denemiş tasarladığı buluşla Kraliyet Cemiyeti önünde sunumda bulunmuş ancak başarısız olmuştu.
Savery’nin buluşu ise çalışıyordu, suyun çıkabileceği yükseklik ise buhar basıncına bağlıydı, aslında bu tasarım buluşunda gelişime ihtiyacı vardı. 1712 yılında Savery’in arkadaşı ve adaşı olan Thomas Newcomen‘in hazırladığı yeni buluş işleri çok daha kolaylaştıracaktı.
Buhar pompasının bu yeni tasarımında en belirgin fark, pompa ile motor birbirinden ayrılıyordu, üstü açık olan silindirin artık bir pistonu vardı. Buhar basıncı pistonu yukarı doğru itiyordu. Yoğunlaşan buhar, hava basıncı tarafından aşağı doğru itiliyordu, böylece “Atmosferik Motor” icat edilmişti. Bu yeni motor önce İngiltere daha sonra yakın komşu ülkeler ardından Avrupa’nın büyük bir kısmında pompaları çalıştırmak için kullanılacak ve işleri oldukça kolaylaştıracaktı. İlkel yöntemlerden çok daha faydalı olan bu yeni buhar motorları kullanıcıları tarafından rağbet görmüş olmasına karşın ağır çalıştığının düşünülmesi ve su israfı yaptığı düşüncesinin çoğalması, kömür çıkartmanın cazibesini kaybetmesi gibi nedenlerle zamanını doldurup kullanımdan kalkacaktı. Tüm bunlara karşın Newcomen hayata gözlerini kapatmadan satış adedinin 1.000’i geçtiği bilinmektedir.
1767 yılına geldiğimizde bu makine bir büyük bilim insanı James Watt tarafından çok daha iyi hale getirilecek ve geliştirilecekti, bunu da bir başka makalede paylaşmak isteriz. Keyifle okuduğunuzu düşünüyoruz.
@tarihlibilim
#bilgi #thomessavery #buhardanfaydalanma #madencidostu #thomasnewcomen #history #atmosferikmotor #bilim #science #tarihlibilim
https://www.tarihlibilim.com/post/hibrit-otomobil/
https://www.tarihlibilim.com/post/stirling-motoru/
https://www.tarihlibilim.com/post/duduklu-tencere/
3 comments