Birçok keşif ihtiyaç ile ortaya çıkmış, geliştirilmiş, zamanla ilk keşfindeki halinden çok uzaklaşmış ya da hiç uzaklaşmamış ama sonuç olarak bizlerin yaşamlarını kolaylaştırmıştır. Kredi kartı dediğimiz dikdörtgen, küçük plastikler bugün modern yaşamın vazgeçilmezi olmayı başarmıştır.
Şimdi bu buluşun tarihteki geçmişine bir yolculuk yapalım.
En Eski Kredi Kartı
Tunç Çağı boyunca, neredeyse tamamen tüm ekonomik faaliyetler, şimdi kredi limiti olarak kabul ettiğimiz şey üzerinde gerçekleşti.
Bu kredi sistemini açıklamak gerekirse, bir mahsulün ekimi ile mahsulün hasadı arasındaki boşluk aylara yayılmış olduğu bir sistem vardı. Ekonomist Michael Hudson’a göre, eski atalarımız ekinleri büyürken bu şekilde borçlanırlar, ekinler hasat edileceği zamanda borçlarını öderlerdi.
Biz şimdi cüzdanımızda taşıdığımız bankalara ait kartlara benzer plastik kartlardan bahsetmek istiyoruz.
Tarihi Gelişimi
1800’lü yılların başlarında Amerika Birleşik Devletleri’nde kredi kartı benzeri sistemlerin denemeleri yapılmıştır.
Tüccarlar, Madeni Kredi Paraları ve Ücret Levhaları gibi ödeme yöntemlerini kullanarak çiftçilere hasat zamanına kadar kredi vermek için bu tür yöntemleri kullandılar. 1890’larda Avrupa’da, müşterilere kredi sunmak için kart uygulamasıyla başlayan bir trend oluşurken, Amerika’da 1920’lerde “depolama kartları” olarak bilinen benzer bir uygulama tüccarlar, otel zincirleri ve petrol satıcıları arasında yaygınlaştı. 1946’da, 2. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkan yeni fikirlerin ve gelişmelerin teşvik ettiği bir dönemde önemli değişiklikler yaşandı.
Brooklyn’li bankacı John Briggins’in Charg-ıt (Doldurma) sistemi tüketicinin üstlendiği masraflar için ödemeleri daha sonraki bir tarihe ertelemesine izin verdi. Böylece Western Union doğmuş oluyordu.”Metal plakalar”, Western Union tarafından verildi ve bugün kullandığımız modern zaman kredi kartlarına benziyordu, ancak çağdaş dönem kartlarına kıyasla oldukça sınırlıydı ve sadece belirli bir müşteri grubu tarafından belirli işlemlerde kullanabiliyordu. Doldurma bu kart sistemi kapalı devre kredi kartlarının ilk örneği olmuştu. Bugün bildiğimiz şekliyle kredi kartının ilk örneği ise 1949’da “Diner’s Club”ı kuran Frank McNamara ve iş ortağı Ralph Schneider isimli kişilere aittir. Bahsedilen hikayesi ise şöyle gerçekleşmiştir.
Frank McNamara, New York City’deki Major’s Cabin Grill restoranında yemek yiyordu ama hesabı ödeyeceği sırada cüzdanının yanında olmadığını fark ettiğinde bu fikri buldu.
Bu olay McNamara’ya ilk kredi kartı fikrini vermiş oldu. Daha sonra bu fikrini arkadaşı Ralph Schneider’a anlattığında Diner’s Club’ın temelleri atılmış oldu. Diner’s Club, 27 katılımcı restoranda erkeklerin seçebileceği mukavva kartlarla başladı. İlk kurulduğunda, öncelikle Schneider ve McNamara’nın arkadaşları ve tanıdıkları olan 200 üyesi vardı. Diner’s Club, sınırlı bir coğrafi bölge dışında kabul edilen ilk kredi kartı olmaya devam edecek ve iki yıl içinde ilk 200 üyesi, Amerika Birleşik Devletleri’nin her yerinde şaşırtıcı bir şekilde 42.000’e yükselecekti. Doldurma kart sistemi de 1950’li yıllarda yaygınlaşmaya devam etti. 1950 yılında New York’ta 27 farklı restoranda geçerli olan kullanıcılarının yemek için kullanabileceği yemek kartları kullanılmaya başladı.
Plastik Para
Evet, 1959 yılına gelindiğinde American Express plastik ilk kredi kartını yaptı. Daha sonra sırasıyla Bank of America, Carte Blanche, Diner’s Club ve yeni kurulan diğer şirketler onları izledi. 1966 yılında ise Bank of America, BankAmericard isimli kartıyla döner kredi hizmeti sunmaya başladı. Bu kart Birleşik Devletlerde tüm eyaletlerde geçerli olan ilk kart özelliği taşıyordu, BankAmericard daha sonra çevresindeki birkaç şirket ile birleşerek, Visa‘nın temelleri attı. Yine aynı dönemde MasterCard’ta kurulacaktı. Üç yıl sonra yani 1969’da Forrest Parry adlı bir IBM mühendisi manyetik bir şeridi plastik bir karta nasıl yapıştıracağını bulamayınca modern manyetik şerit icat edildi.
Forrest Parry, manyetik şeridi karta yapıştırmayı denedi, ancak genellikle düştüğünü gördü, kartı eve götürüp sorun hakkında eşine danıştığında, eşi bir çözüm sundu. Ütünün, manyetik şeridi kartta eritecek kadar sıcak olduğu ve bu şekilde denemesini söyledi. Bu buluş, kısa sürede kredi kartı şirketleri tarafından hem kolaylık hem de güvenlik için bir araç olarak benimsenecekti.
Kart Temassız Oluyor
EMV yani Europay, Mastercard ve Visa’nın kısaltması olan bu firma, 1990 yılında kredi kartlarındaki güvenlik konusunu ciddiye alarak, kartlarda endüstriyel yenilik yapmayı ve 1993 yılında da faaliyete geçirmeyi başarmıştır. Bu 1993’te herkes tarafından kullanılmaya başlanan Pin kart tasarımıdır. Kredi kartlarına gömülü bu çipler, kartınızı her işlemde kullandığınızda benzersiz bir şifreli kod oluşturarak kartın güvenliğini artırır ve kart güvenliği sağlanmış olur. Yıllar geçtikçe bu pin girilen kartlar, temassız ödeme imkânı sağlayan kartlar ile başarılı bir şekilde geliştirildi. Şimdilerde temassız ödeme yaygın bir ödeme yöntemi olmayı başarmıştır. Mastercard’ın yaptırmış olduğu bir ankete göre katılımcıların %79’u temassız ödeme tercih ettiklerini söylemişlerdir.
Kredi Kartının Geleceği
Tarih bize geçmişten günümüze yaşanmışlıklarla, hatalarla, unutkanlıklarla kil tabletlerden, metal plakalara, oradan plastik kartlara kadar elverişliliğin arayışı ile harika keşiflere bir yolculuk sunuyor. İnternetin yaygın kullanımı ve internetten alışveriş ile birlikte bizi şimdi neler bekliyor?
Bilim geliştikçe tarih bunu kaydetmeye devam edecek, bizlerde sizlere sunmaya devam edeceğiz.
@tarihlibilim
#kredikartı #AmericanExpress #dinersclub #IBM #Science #Bilim #Visa #Mastercard #bankofamerica #Europay #Westernunion #tarih #tarihlibilim
1 comment