İnternetin ortaya çıkışı

İnternetin ortaya çıkışı, Yine tarihsel bir teknoloji yolculuğu. Daha önce kaleme aldığımız Küresel Konumlama Sistemi; GPS ile paralellik gösteren bir yazımız. Keyifle okumanızı dileriz.

İnternetin kökenlerini merak ediyor musunuz? Evet, bugün çok yaygın kullanımı olan internetin geçmişi 1950 yılına dayanmaktadır. 1950’lerin ABD’sinde Soğuk Savaş doruk noktasındaydı ve iki süper güç olan Kuzey Amerika ile Sovyetler Birliği arasında büyük gerilimler vardı. Bu her iki süper güç de ölümcül nükleer silahlara sahipti ve insanlar uzun menzilli sürpriz saldırılardan korkarak panik halinde yaşıyordu. ABD, işte bu yıllarda bir Sovyet nükleer saldırısından etkilenmeyecek bir ileri iletişim sistemine ihtiyaç duyduğunu fark etti.

O yıllar bilgisayarlar, yalnızca askeri bilim insanları ve üniversite personeli tarafından kullanılan büyük ve çok pahalı makinelerdi.

Teknolojiye erişmeleri gerekiyordu, ancak onu kullanmak için çok uzak mesafeler kat etmeleri gerekiyordu. Bu sorunu çözmek için araştırmacılar ‘zaman paylaşımı’ başlattılar. Bu, kullanıcıların bir ana bilgisayar bilgisayarına bir dizi uçbirim aracılığıyla aynı anda erişebilmeleri anlamına geliyordu, ancak bireysel olarak bilgisayarın gerçek gücünün yalnızca bir kısmına komutları altında sahiptiler. Bu tür sistemleri kullanmanın zorluğu, çeşitli bilim insanlarını, mühendisleri ve kuruluşları büyük ölçekli bir bilgisayar ağı olasılığını araştırmaya yöneltti ve daha fazla araştırma yapmalarını şart kıldı. Geliştirilmeye açık olan bu keşif geçecek olan yıllar içerisinde cebimize bile girecekti.

İnternetin ortaya çıkışı hikayemiz başlasın o zaman…

İNTERNETİ KİM İCAT ETTİ?

İlginç bir cevap olacak belki. İnterneti kimse icat etmedi. Ağ teknolojisi dedikleri bu ilk geliştirilmiş sistem, birkaç bilim insanı tarafından ARPANET kurularak temelleri atılan bir sisteme dönüştü. Daha sonra, diğer mucitlerin icatları, bugün bildiğimiz web’in yolunu açtı. Kısa bir kronoloji sunmak gerekirse;

• PAUL BARAN (1926–2011)
Çalışması ARPANET’in araştırmasıyla örtüşen bir mühendis. 1959 yılında bir Amerikan düşünce kuruluşu olan RAND Corporation‘a katıldı. Kendisinden bir nükleer saldırı olursa ABD Hava Kuvvetlerinin filosunun kontrolünü nasıl elinde tutabileceğini araştırması istendi. 1964‘te Baran, merkezi komuta noktası olmayan bir iletişim ağı önerdi. Bir nokta yok edilirse, hayatta kalan tüm noktalar hala birbirleriyle iletişim kurabilecektir. Buna dağıtılmış bir ağ adını verdi.

• LAWRENCE ROBERTS (1937–2018)
ARPANET’de bilgisayar ağları geliştirmekten sorumlu baş bilim insanı. Paul Baran’ın fikri Lawrance Roberts’e çekici geldi ve dağıtılmış bir ağ oluşturmak için vakit kaybetmeden çalışmaya başladı.

• LEONARD KLEINROCK (1934–)
Lawrence Roberts ile birlikte dağıtılmış bir ağ oluşturmak için çalışan Amerikalı bir bilim insanı.

• DONALD DAVIES (1924–2000)
Roberts ve Kleinrock ile aynı zamanda Middlesex’teki Ulusal Fizik Laboratuvarı’nda benzer bir teknoloji geliştiren bir İngiliz bilim insanı.

• BOB KAHN (1938–) VE VINT CERF (1943–)

Verilerin bir ağda nasıl hareket ettiğini yöneten protokoller dizisi olan TCP/IP’yi geliştiren Amerikalı bilgisayar uzmanları. Bugün kullandığımız internetin ARPANET’in bugüne dönüşmesine yardımcı oldu. Vint Cerf, ‘internet’ kelimesinin ilk yazılı kullanımıyla tanınır.

İnternetin yaratılmasındaki rolümü açıklamam istendiğinde, genellikle bir şehir örneğini kullanırım. A noktasından B noktasına bir şeyler götüren altyapı olan yolların inşasına yardım ettim.
—Vint Cerf, 2007

• PAUL MOCKAPETRIS (1948–) VE JON POSTEL (1943–98)

‘İnternetin telefon rehberi olan DNS’nin mucitleri

• TİM BERNERS-LEE (1955–)

HTML, HTTP, URL’ler ve web tarayıcıları gibi bugün hala kullandığımız ilkelerin çoğunu geliştiren o çok bilinen World Wide Web’in yaratıcısı

“Eureka!”an. Yerçekimi kavramını göstermek için Newton‘un kafasına düşen efsanevi elma gibi değildi. World Wide Web’i icat etmek, fikirleri sınırsız, ağ benzeri bir şekilde düzenlemenin bir gücü olduğuna dair artan farkındalığımı içeriyordu. Ve bu farkındalık bana tam olarak bu tür bir süreçle geldi. Web, birçok yönden etkilerin, fikirlerin ve gerçekleşmelerin bir araya gelmesiyle açık bir meydan okumaya yanıt olarak ortaya çıktı.
—Tim Berners-Lee, Weaving the Web, 1999

• MARC ANDREESSEN (1971–)

Yaygın olarak kullanılan ilk web tarayıcısı olan Mosaic’in mucidi.

BİR BİLGİSAYAR AĞININ İLK KULLANIMI

1965 yılında Lawrence Roberts, farklı yerlerdeki iki ayrı bilgisayarı ilk kez birbirleriyle ‘konuşturdu’. Bu deneysel bağlantı, akustik olarak bağlı bir modeme sahip bir telefon hattı kullandı ve paketleri kullanarak dijital verileri aktardı. İlk paket anahtarlamalı ağ geliştirildiğinde, Leonard Kleinrock onu mesaj göndermek için kullanan ilk kişiydi. Stanford’daki bir bilgisayara mesaj göndermek için UCLA’daki bir bilgisayarı kullandı. Kleinrock ‘login’ yazmaya çalıştı ama Stanford monitöründe ‘L’ ve ‘O’ harfleri göründükten sonra sistem çöktü. İkinci bir girişim başarılı oldu ve iki site arasında daha fazla mesaj değiş tokuşu yapıldı. ARPANET doğdu.

ARPANET’İN YAŞAMI VE ÖLÜMÜ

Başkan Dwight D. Eisenhower, 1958’de Gelişmiş Araştırma Projeleri Ajansı‘nı (ARPA) kurarak ülkedeki en iyi bilim insanlarından bazılarını bir araya getirdi. Amaçları, Amerikan askeri teknolojisinin düşmanlarının önünde kalmasına yardımcı olmak ve Sputnik 1 uydusunun fırlatılması gibi sürprizlerin yeniden yaşanmasını önlemekti. ARPA’nın projeleri arasında, büyük ölçekli bir bilgisayar ağının fizibilitesini test etme görevi de vardı.
Lawrence Roberts, bilim insanı Leonard Kleinrock ile birlikte çalışarak ARPA’da bilgisayar ağları geliştirmekten sorumluydu. Roberts, iki bilgisayarı birbirine bağlayan ilk kişiydi. 1969’da ilk paket anahtarlamalı ağ geliştirildiğinde, Kleinrock bunu başka bir siteye mesaj göndermek için başarıyla kullandı ve ARPA Ağı veya bir başka deyişle ARPANET doğmuş oldu.
ARPANET çalışmaya başladıktan sonra hızla genişledi. 1973’te 30 akademik, askeri ve araştırma kurumu ağa katıldı ve Hawaii, Norveç ve Birleşik Krallık gibi yerleri birbirine bağladı.
ARPANET büyüdükçe, veri paketlerini işlemek için bir dizi kuralın uygulamaya konması gerekiyordu.

1974 yılına geldiğimizde bilgisayar bilimcileri Bob Kahn ve Vint Cerf, popüler olarak TCP/IP olarak bilinen ve temel olarak bilgisayarların aynı dili konuşmasına izin veren iletim-kontrol protokolü adı verilen yeni bir yöntem icat ettiler.
TCP/IP’nin tanıtılmasından sonra, ARPANET hızla büyüyerek birbirine bağlı küresel bir ağlar ağı veya ‘İnternet’ haline geldi. Ta ki 1990 yılında hizmet dışı bırakılana dek.

PAKET ANAHTARLAMA NEDİR?

‘Paket değiştirme’, verileri bölme ve gönderme yöntemidir. Bir bilgisayar dosyası, bir ağ boyunca dağıtılan ve her biri tipik olarak yaklaşık 1500 bayt olan ‘paket’ adı verilen binlerce küçük parçaya etkili bir şekilde bölünür ve ardından hedeflerinde tek bir dosya halinde yeniden sıralanır. Paket anahtarlama yöntemi çok güvenilirdir ve verilerin hasarlı ağlar üzerinden bile güvenli bir şekilde gönderilmesine izin verir; ayrıca bant genişliğini çok verimli bir şekilde kullanır ve bir telefon görüşmesinin yaptığı gibi tek bir özel bağlantıya ihtiyaç duymaz.
Dünyanın ilk paket anahtarlamalı bilgisayar ağı 1969’da üretildi. Dört Amerikan üniversitesindeki bilgisayarlar, ‘Arayüz Mesaj İşlemcileri’ veya ‘IMP’ler’ olarak bilinen ayrı mini bilgisayarlar kullanılarak birbirine bağlandı. IMP’ler, paketler için ağ geçitleri görevi gördü ve o zamandan beri, şimdi ‘yönlendiriciler’ dediğimiz şeye dönüştü. Paket anahtarlama, internetin bugün hala üzerinde çalıştığı temeldir.

TCP/IP NEDİR?

TCP/IP, İletim Kontrol Protokolü/İnternet Protokolü anlamına gelir. Terim, verilerin bir ağda nasıl hareket ettiğini yöneten bir dizi protokolü tanımlamak için kullanılır.
ARPANET’in yaratılmasından sonra, daha fazla bilgisayar ağı ağa katılmaya başladı ve verileri işlemek için üzerinde anlaşmaya varılmış bir dizi kurala ihtiyaç doğdu. 1974’te iki Amerikalı bilgisayar bilimcisi, Bob Kahn ve Vint Cerf, veri paketlerinin dijital bir zarf veya ‘datagram’ içinde gönderilmesini içeren yeni bir yöntem önerdiler. Datagramdaki adres herhangi bir bilgisayar tarafından okunabilir, ancak yalnızca son ana makine zarfı açabilir ve içindeki mesajı okuyabilir.
Kahn ve Cerf bu yöntemi iletim kontrol protokolü (TCP) olarak adlandırdı. TCP, bilgisayarların aynı dili konuşmasına izin verdi ve ARPANET’in ağların birbirine bağlı küresel bir ağına dönüşmesine yardımcı oldu
IP, İnternet Protokolü anlamına gelir ve TCP ile birleştirildiğinde internet trafiğinin hedefini bulmasına yardımcı olur. İnternete bağlanan her cihaza benzersiz bir IP numarası verilir. IP adresi olarak bilinen numara, dünyadaki internete bağlı herhangi bir cihazın yerini bulmak için kullanılabilir.

DNS NEDİR?

DNS, Etki Alanı Adı Sistemi anlamına gelir. İnternetin telefon defterine eşdeğerdir ve hatırlaması zor IP adreslerini basit adlara dönüştürür.
1980’lerin başında, daha ucuz teknoloji ve masaüstü bilgisayarların ortaya çıkışı, yerel alan ağlarının (LAN’lar) hızla gelişmesine olanak sağladı. Ağdaki bilgisayar sayısındaki artış, tüm farklı IP adreslerinin izlenmesini zorlaştırdı.
Bu sorun, 1983 yılında Etki Alanı Adı Sisteminin (DNS) piyasaya sürülmesiyle çözüldü. DNS, Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde Paul Mockapetris ve Jon Postel tarafından icat edildi. World Wide Web’in yolunu açan yeniliklerden biriydi.

E-POSTANIN BAŞLANGICI

E-posta, ARPANET’in büyümesinin hızlı ama amaçlanmayan bir sonucuydu. Ağın popülaritesi ve kapsamı arttıkça kullanıcılar, ağın farklı ARPANET bilgisayarları arasında mesaj göndermek için bir araç olma potansiyelini hızla fark ettiler. Amerikalı bilgisayar programcısı Ray Tomlinson, bugün bildiğimiz şekliyle elektronik postadan sorumludur. Bir mesajın varış yerinin, ilk olarak bireysel kullanıcının adı ile bilgisayarının adını (yani kullanıcı@bilgisayar) birbirinden ayırmak için kullanılan @ simgesi kullanılarak belirtilmesi gerektiği fikrini ortaya attı. DNS tanıtıldığında, bu, user@host.domain olarak genişletildi.

İlk e-posta kullanıcıları kişisel mesajlar gönderdiler ve belirli konularda posta listeleri oluşturmaya başladılar. İlk büyük e-posta listelerinden biri, bilim kurgu hayranları için ‘SF-LOVERS’ idi.
E-postanın gelişimi, ağın nasıl dönüştüğünü gösterdi. E-Posta, pahalı bilgi işlem gücüne erişmenin bir yolu olmaktansa, iletişim kurmak, dedikodu yapmak ve arkadaş edinmek için bir yer olmaya başladı.

İnternetin ortaya çıkışı ile ilgili artık bilgi sahibi olduğunuzu düşünüyoruz. Keyifle okuduğunuzu umuyoruz. 🙂

İzmir’de Dijital Reklam Ajansı hizmetleri için tıklayınız.

@tarihlibilim

#bilim #tarih #internet #email #eposta #dns #arpanet #ip #domain #TCP #tarihlibilim

Robot Bilimi; Peki Başlangıcı Ne Zaman?

Deepfake Nedir?

Vision Pro nedir?