Dünyada yaşanmış büyük depremler; Son yüzyılda teknolojik imkanları doğrultusunda tespiti ve kaydı mümkün olan ve gerçekliği bilinen büyük depremleri sıralamak istedik.
Bilinen en büyük 10 deprem şunlardır.
Son 100 yılda meydana gelen büyük depremler:
- Haiti Depremi (2010)
- Kobe Depremi (1995)
- Bhuj Depremi (2001)
- Gujarat Depremi (2001)
- Sendai Depremi ve Tsunami (2011)
- Wenchuan Depremi (2008)
- Elâzığ ve Malatya Depremi (2020)
- New Zealand Christchurch Depremi (2011)
- Nepal Depremi (2015)
- İzmir Depremi (2020)
Bu liste tamamıyla tam değildir ve dünya çapında başka büyük depremler de meydana gelmiş olabilir.
Sırasıyla Haiti depremi, 12 Ocak 2010 tarihinde 7.0 şiddetinde meydana geldi.
Kobe Depremi, 17 Ocak 1995 tarihinde Japonya’nın Kobe kentinde meydana gelen bir depremdir. Bu deprem 6.9 şiddetinde oldu ve yaklaşık 5 bin insanın ölümüne ve milyarlarca dolarlık hasara neden oldu. Deprem, Kobe’nin merkezindeki eski bölgeleri en çok etkiledi ve Japonya’nın tarihi ve kültürel mirasının büyük bir kısmı yerle bir oldu.
Gujarat Depremi ve Bhuj Depremi, 26 Ocak 2001 tarihinde Hindistan’ın Gujarat ve Bhuj eyaletlerinde meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 7.7 şiddetinde oldu ve yaklaşık 20.000 insanın ölümüne, milyarlarca dolarlık hasara ve binlerce insanın evsiz kalmasına neden oldu. Deprem, Gujarat eyaletinin Bhuj ve çevre kentlerini en çok etkiledi ve Hindistan tarihinin en büyük afetlerinden biridir.
Sendai Depremi, 11 Mart 2011 tarihinde Japonya’nın kuzeydoğusunda meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 9.0 şiddetinde oldu ve Japonya’nın Sendai kenti ve çevre bölgelerini en çok etkiledi. Aynı zamanda, depremin neden olduğu tsunamiler Japonya’nın kıyı bölgelerini de etkiledi ve yaklaşık 20.000 insanın ölümüne neden oldu. Sendai Depremi ve tsunamisi, Japonya’nın son yüzyılın en büyük afetlerinden biridir ve milyarlarca dolarlık hasara neden oldu.
Wenchuan Depremi, 12 Mayıs 2008 tarihinde Çin’in Sichuan eyaletinde meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 7.9 şiddetinde oldu ve yaklaşık 87.000 insanın ölümüne ve milyarlarca dolarlık hasara neden oldu. Deprem, Sichuan eyaletinin Wenchuan ve çevre bölgelerini en çok etkiledi ve Çin’in en büyük afetlerinden biridir.
Elâzığ ve Malatya Depremleri
Elâzığ ve Malatya Depremi, 24 Ocak 2020 tarihinde Türkiye’nin Elâzığ ve Malatya ilinde meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 6.8 şiddetinde oldu ve 41 insanın ölümüne ve binlerce insanın yaralanmasına neden oldu. Deprem, Elâzığ ve Malatya ilinin bazı bölgelerini en çok etkiledi ve Türkiye’nin son yıllardaki en büyük afetlerinden biridir.
New Zealand Christchurch Depremi, 22 Şubat 2011 tarihinde Yeni Zelanda’nın Christchurch şehri ve çevre bölgelerinde meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 6.3 şiddetinde oldu ve 185 insanın ölümüne ve milyarlarca dolarlık hasara neden oldu. Deprem, Christchurch şehri ve çevre bölgelerini en çok etkiledi ve Yeni Zelanda’nın en büyük afetlerinden biridir.
Nepal Depremi, 25 Nisan 2015 tarihinde Nepal’de meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 7.8 ve 8.1 şiddetinde oldu ve yaklaşık 9 bin insanın ölümüne, milyarlarca dolarlık hasara ve binlerce insanın evsiz kalmasına neden oldu. Deprem, Nepal’in başkenti Katmandu ve çevre bölgelerini en çok etkiledi ve Nepal’in en büyük afetlerinden biridir.
İzmir Depremi, 30 Ekim 2020 tarihinde Türkiye’nin İzmir ilinde meydana gelmiş bir depremdir. Bu deprem 6.9 şiddetinde oldu ve 110 insanın ölümüne ve binlerce insanın yaralanmasına neden oldu. Deprem, İzmir ilinin çevre bölgelerini en çok etkiledi ve Türkiye’nin son yıllardaki en büyük afetlerinden biridir.
Bu yıkıcı depremlere maalesef yakın tarihte bir yenisi daha eklendi. 3 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7.7 şiddetindeki depremin etkileri halen devam etmektedir.
Depremler neden olur?
Dünya’nın kabuğu “levha” adı verilen iç içe geçmiş ama aslında birbirinden ayrı parçalardan oluşur. Bu levhalar sıklıkla hareket etmeye çalışır ancak birbirine değen diğer parçaların baskısı sonucu bunu başaramaz. Ancak bazen bu levhalardan birinin üzerindeki baskı birikir ve daha sonra bu basınç enerji olarak yüzeye çıkar. Bu enerji yüzeyi hareket ettirir; yani deprem yaratır. Daha bilimsel anlatımla, Depremler, yer kabuğundaki kayaların kırılması sonucu oluşan sismik enerji yayan olaylardır. Yer kabuğu, yer üstünde bulunan tektonik plakların hareketi sonucu çatlamalar ve kaymalar gösterir. Bu hareketler, yer kabuğunun tabakaları arasında büyük bir gerilmeye neden olabilir ve nihayetinde yer kabuğundaki bir kırılma (fay) noktasında patlama yapar. Bu patlama, yer kabuğunun altındaki kayalardan oluşan enerji dalgalarının yayılmasına neden olur ve bu enerji dalgaları, yer üstünde deprem olarak hissedilir.
Depremleri ne zamandan beri ölçebiliyoruz?
Depremler, antik çağlardan beri insanlar tarafından hissedilmiştir. Deprem Şiddeti diye tabir edilen ölçüm depremin yıkıcılığını bize sunmaktadır. Ancak, depremlerin doğru şekilde ölçülmesi için ilk ciddi çalışmalar 19. yüzyılın sonlarına denk gelir. İlk deprem ölçüm cihazları, Richter ve Beno Gutenberg tarafından 1935 yılında geliştirildi ve bu cihazlar, bugün kullanılan modern deprem ölçüm cihazlarının temelini oluşturdu. Günümüzde, depremler ölçmek için birçok farklı cihaz ve teknik kullanılır, bu cihazlar sayesinde depremler daha doğru şekilde ölçülebilir ve afetlerin yapıcı etkilerine karşı önlemler alınabilir. Bu konuda Richter Ölçeği Nedir isimli makalemizi okuyabilirsiniz.
Deprem esnasında neler yapılmalıdır?
Deprem esnasında aşağıdaki adımları izlemek güvenliğiniz için faydalı olabilir:
- Panik yapmamak: Deprem esnasında kendinizi rahat ve güvende hissetmek için panik yapmamaya çalışın.
- Emniyetli bir yere gitmek: Deprem esnasında evinizin içinde emniyetli bir yere gitmeye çalışın. Örneğin, bir kapıya yakın bir yere, yatak altına, masa altına gidebilirsiniz.
- Mobilyalardan uzak durun: Deprem esnasında mobilyalar, dolaplar ve diğer eşyalar düşebilir, bu nedenle onlardan uzak durun.
- Acil durum numaralarını aramayın: Deprem sonrasında acil durum numaralarını sadece ciddi bir durumda arayın, çünkü telefon hatları genellikle tıkanabilir.
Bu adımlar, deprem esnasında sizi ve sevdiklerinizi güvende tutmanıza yardımcı olacaktır. Ancak, her depremin özellikleri farklıdır ve her durumda en güvenli yolun ne olduğu belirsizdir, bu nedenle her zaman acil durum planınıza göre hareket etmeyi unutmayın. Elbette Acil Durum Çantası hazır olması size büyük kolaylık sağlayacaktır.
Dünyada son dönemde yaşanan depremlerde volkanik patlamaların etkisi var mıdır? Bu konuyu da başka bir makalede incelemek isteriz. Dünyada yaşanmış büyük depremler makalemizi burada bitiriyoruz, Felaketsiz yarınlar diliyoruz.
@tarihlibilim
#bilim #tarih #earthquake #deprem #tsunami #jeoloji #jeofizik #earthquaketurkey #tarihlibilim
https://www.tarihlibilim.com/post/deprem-onceden-tahmin-edilebilir-mi/
https://www.tarihlibilim.com/post/sismik-izolator/
https://www.tarihlibilim.com/post/richter-olcegi-nedir/