Bisikletin kısa tarihi… Nerden başlanmalı, tekerleğin icadı bu kadar eskiyken bisiklet neden bu kadar geç icat edilmiş olabilir?
1790’da Fransız Comte de Sivrac tarafından üretilen ve celeripede olarak adlandırılan iki tekerlekli araç bisikletin atalarından kabul edilebilir.
Oldukça sert bir ahşap çerçeveden oluşan ve pedalları olmayan bu ilkel bisiklet ayakların her iki taraftan hareket ettirilmesiyle ilerleyebiliyordu. Gidonu ve oturağı bulunmayan bisikletin yönü, vücudun sağa ve sola eğilmesiyle değiştirilebiliyordu.
1816 yılından Alman mucit Karl Drais halkın atlı karınca veya koşu makinesi diye adlandırdığı, Draisine ismini verdiği yeni icadını pazarlamaya başlamıştı, pedalları olmayan bu günümüz bisikletinin ilkel halini o dönem insanlar kısa mesafeleri kat etmek için tercih etmeye başlamışlardı. Yön verebilme kolaylığı olsa da insan beden kuvveti ile gidebilen yaklaşık 22 kg ağırlığında bir araçtı, tekerlekleri tahta ve jantları demirden yapılmıştı. Drais bu icattan fazlasıyla memnun olmasaydı, geliştirebilir ve konfor seviyesini arttırabilirdi.
Bisikletin Gelişimi Devam Ediyor…
1839 yılına gelindiğinde İskoçyalı Kirkpatrick Macmillan eksiklik olarak gördüğü arka tekerleği krankla pedala bağlama fikri bu yeni icadın artık daha hızlı gitmesini sağlıyordu, bir defasında hasar gören bir Draisineyi (bisikleti) tamir etmesi istendiğinde Fransız at arabası tamircisi Pierre Michaux ön tekerleğe pedal ekleyip günümüzde kullanılan haline benzer bir görünüm kazanmasını sağlayana kadar bu yeni icat bir başarılı kullanım aracı olmayı başaramamıştı. Pedalın her tur hareketi ile birlikte ön tekerlek kendi çapı kadar yol alıyordu, bu durum ön tekerleğin büyümesi ile şekil olarak da bir değişim geçirmesine neden olacaktı ve adı da Velespit* olarak kullanılmaya başlanmıştı. Sürücüsünün üzerine oturduğu büyük bir ön teker ve küçük bir arka tekerden oluşan bu yeni bisiklet eşit ağrılık dağıtmadığı için dikkatsiz kullanıcılar için kaza davetiyesi gibiydi.
Bisikletin bilinirliliği her geçen gün gerek Avrupa ve Amerika’da gerekse de diğer ülkelerde artıyordu. 1880 li yıllara gelindiğinde Thomas Stevens isimli bisiklet tutkunu Amerika’yı baştan aşağı dolaşan ilk kişi oldu.
Bisikleti kullanışlı kılan ve günümüz bisikletlerine daha benzer kılan gelişme ise yine 1880’li yıllarda bisiklete eklenen ve araka teker ile ön tekeri senkronize çalışmasını sağlayan bisiklet zinciri olmuştur. Farklı boylarda dişli çarklar, ufak bir pedal hareketi ile çok daha hızlı döndürüyordu, bu serbest teker mekanizması, sürücünün hareketi durdurmadan pedal çevirmesine gerek kalmıyordu, bu sayede daha az enerji, daha çok hız, daha çok kullanışlı olunması sağlanmış olmuştu.
Daha önceki makalelerimizden hatırlayacağınız kauçuğun keşfi ile birlikte gelişen teknolojik ilerlemeler sonucunda plastik yaygın kullanılan bir araç olarak tekerlek yapımında da tercih edilen bir yenilik olmuştu, 1888 yılında kullanılmaya başlayan bu şişirilebilir kauçuk tekerler, mekanizmadaki sürtünmeyi azaltmayı sağlayan rulmanların da eklenmesiyle kullanışı kolay daha yaygın bir günlük kullanım aracı oluyordu.
Daha kullanışlı bisiklet
İngiliz mucit John Kemp Starley sıradan bisikletleri daha güvenli ve kullanışlı yapmak için çabalamış bir bilim insanı olarak bilinmektedir.
Starley’in Rover bisikleti günümüz bisikletlerine benzeyen en eski prototip olarak görünmektedir.
Çok yakın bir tarihte kullanılan atların konforu yerini bu yeni icada bırakmıştı, peki ne zamana kadar sürecekti bu durum?
Otomobilin yaygınlaşmasına kadar sürecek olan bu konforlu keyif hakkında yaptığımız tarih kokan bilimsel makalemizi beğendiğinizi umuyoruz. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile bisiklet icat edildiği dönemden çok fazla değişmiş gibi görünmese de zaman bize muazzam güzellikte ve kullanışlı bisikletler sunacaktır.
Karbon salınımı ve fosil yakıt tüketimi gibi konular sebebiyle bisiklet çağımızda sessiz ve derinden tekrar revaçta olmayı başarmıştır.
Bisikletin kısa tarihi makalemizi beğendiğinizi umarız. 🙂
@tarihlibilim
#bisiklet #bisikletintarihi #bicycle #velespit #teknoloji #tarih #bike #velocipede #tarihlibilim
*Velespit; Fransızca tek ayak
https://www.tarihlibilim.com/post/hibrit-otomobil/