Bilimsel Topluluklar, “Doğa Filozofları” teriminin “Bilim İnsanı” terimine dönüşmesi konusu ile ilişkilendirilen 17.yüzyıl içerisinde gerçekleşen önemli bir dönemeçtir.
On yedinci yüzyılda bizim bugün bilim olarak düşündüğümüz şeylerle uğraşan insanlara “Doğa Filozofları” denmekteydi. O dönemlerin insanlarının bilim hakkında düşünerek vakit geçirme lüksleri vardı.
On yedinci yüzyılın bilim insanlarının meslektaşları ile iletişim kurmanın yollarını aramaya başlamışlardı. Bu nedenle bu ihtiyacı karşılayacak bir kuruma ihtiyaç vardı. Kral II.Charles tarafından kurulan Kraliyet Tüzüğü 1662 yılında bu ihtiyacı karşılamaya çalışmıştır. Londra Kraliyet Doğal Bilgiyi İyileştirme Derneği olarak faaliyete başlayan ve Kraliyet Cemiyeti olarak anılan bu kurum, görünmez bir Kolej gibi hayata geçirilmiştir.
Başlangıçta, dernek toplantılarına katılım gösteren üyeler için gösterilen deneyler için çokça vakit ayrılmıştı, zamanla sonuçları daha fazla kişi ile paylaşmak için dergi çıkarılmaya başlandı. Dergi çıkarılması ile sonuçlar daha fazla kişi tarafından yorumlanabiliyordu.
Yıllar boyunca birçok ünlü bilim insanı Kraliyet Cemiyetinin üyesi olmuş ve başkanlık etmiştir. Denis Papin’de 1679 yılında tasarladığı buluşla Kraliyet Cemiyeti önünde sunumda bulunmuş ancak başarısız olmuştu. Isaac Newton 1703’den 1727 yılına başkanlık görevini sürdürmüştür. Michael Faraday’ın elektromanyetik indüksiyon ile ilgili 1848 yılında, İngiltere Kraliyet Cemiyeti tarafından Rumford Madalyası ile onurlandırıldı ve 1824’ten 1861’e kadar bu cemiyetin başkanlığını yaptı. Bunlar sadece bir kısmı tabi ki.
Kraliyet Cemiyeti benzeri Almanya’da
Kraliyet Cemiyeti’nin başarısı, Almanya’da Matematikçi Alman Bilim insanı Gottfreid Leibnz öncülüğü ile 11 Temmuz 1700 yılında kurulmuştur.
Alman Bilim İnsanı Leibniz’in tavsiyesini takiben, o zamanki Brandenburg Prensi III.Frederick , benzer bir cemiyeti tuttu ve bir yıl sonra Seçmen Prusya Kralı olduğunda bu cemiyet (Königlich Preußische Sozietät der Wissenschaften) Kraliyet Bilimler Akademisi’ne dönüştü. Prusya Akademisi, diğer akademilerin aksine, 1710’da belirlenen bir akademi tüzüğü ile hem bilimleri hem de beşerî bilimleri öğretmeye başlayan ilk akademiydi. Tüzük, Akademiyi iki bilim sınıfına ve iki beşerî bilim sınıfına ayırdı. Bu düzenleme, 1830 yılına kadar değişmeden kalarak, fizik-matematik ve felsefe-tarih derslerinin eski dört dersin yerini almasına kadar devam etti.
Bir başkası Rusya’da
Akademi Almanya altyapılı olsa da evrilerek Rusya’ya kaymıştı.
Diğer akademiler genellikle belirli konulara odaklanırken, Prusya Akademisi, 1710 yılında belirlenen bir tüzük ile bilim ve beşerî bilimleri bir arada öğreten ilk akademi oldu. Bu tüzük, Akademiyi iki bilim sınıfı ve iki beşerî bilim sınıfı olmak üzere dört ana kategoriye ayırdı. Bu düzenleme, 1830 yılına kadar değişmeden kalarak, fizik-matematik ve felsefe-tarih derslerinin eski dört dersin yerini almasına kadar devam etti.
Prusya Kralı II. Frederick’in (“Büyük Frederick”) hükümdarlığı döneminde, 1744 yılında Nouvelle Société Littéraire ve Bilim Derneği, Königliche Akademie der Wissenschaften (“Kraliyet Bilimler Akademisi”) ile birleştirildi. Yeni tüzüğün bir gerekliliği, çözülmemiş bilimsel sorunlar hakkında halka açık fikir çağrıları yapmak ve çözümlere parasal ödüller vermekti. Akademi, 18. yüzyıl boyunca kendi araştırma tesislerini edindi, bunlar arasında 1709’da kurulan bir gözlemevi, 1717’de eklenen bir anatomik tiyatro, 1723’te oluşturulan bir Collegium medico-chirurgicum, 1718’de kurulan bir botanik bahçe ve 1753’te eklenen bir laboratuvar bulunmaktadır. Ancak, bu tesisler daha sonra Berlin Üniversitesi tarafından devralındı. Fransızca eğitim veren bir kurum olarak, 1745 ile 1796 yılları arasında yayınlanan Histoire de l’Académie royale des sciences et belles lettres de Berlin gibi yayınları ise Fransızca idi.
Felsefe Derneği Amerika’da kuruldu
Amerikan Felsefe Derneği, 1900 yılında kurulduğunda, amacı filozoflar arasındaki fikir alışverişini teşvik etmek, felsefede yaratıcı ve bilimsel faaliyetleri desteklemek, filozofların profesyonel çalışmalarını ve öğretimini kolaylaştırmak, ayrıca felsefeyi bir disiplin olarak temsil etmekti. Başlangıçta birkaç yüz üyeden oluşan dernek, şu anda 9.000’den fazla üyesi ile dünyanın en büyük felsefi topluluklarından biridir. Amerika Birleşik Devletleri’nde öne çıkan bir alana, okula veya felsefi yaklaşıma bağlı olmayan tek felsefe topluluğudur.
Amerikan Felsefe Derneği, 1900, 1901 ve 1924’te kurulan üç bölüme sahiptir: Orta, Doğu ve Pasifik. Bu bölümler, filozofların yıllık toplantılarda araştırmalarını sunabileceği, fikir alışverişinde bulunabileceği platformları düzenler. Dernek, 1927’den beri ulusal bir yönetim kurulu tarafından yönetilmektedir, bu da faaliyetlerini belirli bir anayasa çerçevesinde sürdürdüğü anlamına gelir.
Royal Society’nin Başkanları
- Viscount Brouncker (1662)
- Joseph Williamson (1677)
- Christopher Wren (1680)
- John Hoskyns (1682)
- Cyril Wyche (1683)
- Samuel Pepys (1684)
- John Vaughan (1686)
- Thomas Herbert (1689)
- Robert Southwell (1690)
- Charles Montagu (1695)
- Lord Somers (1698)
- Isaac Newton (1703)
- Hans Sloane (1727)
- Martin Folkes (1741)
- George Parker (1752)
- James Douglas (1764)
- James Burrow (1768)
- James West (1768)
- James Burrow (1772)
- John Pringle (1772)
- Joseph Banks (1778)
- William Hyde Wollaston (1820)
- Humphry Davy (1820)
- Davies Gilbert (1827)
- Prens Augustus Frederick (1830)
- Marquess of Northampton (1838)
- William Parsons (1848)
- Lord Wrottesley (1854)
- Benjamin Collins Brodie (1858)
- Edward Sabine (1861)
- George Biddell Airy (1871)
- Joseph Dalton Hooker (1873)
- William Spottiswoode (1878)
- Thomas Henry Huxley (1883)
- George Gabriel Stokes (1885)
- William Thomson (1890)
- Joseph Lister (1895)
- William Huggins (1900)
- Lord Rayleigh (1905)
- Archibald Geikie (1908)
- William Crookes (1913)
- J. J. Thomson (1915)
- Charles Scott Sherrington (1920)
- Ernest Rutherford (1925)
- Frederick Gowland Hopkins (1930)
- William Henry Bragg (1935)
- Henry Hallett Dale (1940)
- Robert Robinson (1945)
- Edgar Adrian (1950)
- Cyril Norman Hinshelwood (1955)
- Howard Florey (1960)
- Patrick Blackett (1965)
- Alan Lloyd Hodgkin (1970)
- Lord Todd (1975)
- Andrew Huxley (1980)
- George Porter (1985)
- Sir Michael Atiyah (1990)
- Sir Aaron Klug (1995)
- Robert May (2000)
- Martin Rees (2005)
- Sir Paul Nurse (2010)
- Sir Venkatraman Ramakrishnan (2015)
Bilimsel Topluluklar makalemizi keyifle okuduğunuzu umuyoruz. 🙂
https://www.tarihlibilim.com/post/isaac-newton/
https://www.tarihlibilim.com/post/galileo-galilei/
https://www.tarihlibilim.com/post/michael-faraday/