Diş Hekimliği; Bir Bilimi daha iyi anlayabilmek için geçmişini yani tarihini okumak bir başka deyişle iyi bilmek gerekir.
Diş Hekimliği tarihi başlangıcı olarak farklı dönemler kabul edilir, M.Ö. 2600’lü yıllarda eski Mısır’da Hesi-Re diş tedavisi ile kapsamlı uğraşan ilk kişi olarak bilinir. Tarih bizi araştırmaya teşvik ettiği için daha eskisini bulmaya çalıştığımızda M.Ö. 10.000’li yıllarda İtalya’da kırmızı renk dolgu maddesi ile onarılmış diş kalıntıları bulunmuştur. M.Ö. 6500’li yıllarda bugünkü Slovenya’da bulunan diş üzerinde balmumu dolgu bulunmuştur.
Antik Mısır‘ın Teb şehrinde yapılan kazılarda bulunan ve Ebers Papirüsleri en eski tıbbi yazmalardan biridir. Diş tedavisi dahil birçok hastalığın tedavisi yazmaktadır. 110 sayfa olan bu yazmalarda 900 adet reçete bulunmaktadır. 739. reçetedeki tarifte şöyle yazmaktadır, “Çürük diş, katı kitle haline getirilmiş mimi unu, Nübya toprağı ve bal karışımıyla doldurulabilir.”
M.S. 1000’li Yıllarda İbn-i Sina servi otu, sakız gibi malzemeler ile dolgu, kurt sütü, arsenik ile ağrı dindiriciler kullandığı, İbn-i Sina’nın öğretilerini takip eden İtalyan Hekim Givonni Arcolani altın dolgu malzemesi kullanmak adına çalışmalar sürdürmüştür.
Osmanlı saray hekimi olan Musa Bin Hamun Kanuni Sultan Süleyman’a ithafen yazdığı eserinde amber ve zamk karışımı dolgu maddesinden bahseder, daha yakın tarihte Alman Johannes Stockerus Amalgam terimini kullanan ilk kişi olarak yeşil viltriyol ve cıvayı karıştırarak elde ettiği bakır ile dolgu maddesi elde etmeye çalışmıştır, tedavide aynayı da ilk kez bu tarihlerde Cornelis Solingen kullanmıştır.
Bugün Avrupa kıtası olarak bilinen ülkelerdeki insanların, sağlıksız ve yanlış beslenme sonucu 17. yüzyılla birlikte yakın tarihinde başlamış olduğu keşiflerinde etkisiyle rafine şekerle olan tanışması çok ciddi bir “diş çürümesi salgını” ile mücadele içine girmelerine yol açmıştı,
Çürük dişleri onarmak için kuyumcuların kullandığı yay kirişleri ve parmakla döndürülen küçük matkap türlerinin kullanıldığı dönemde diş ile ilgili tedavi yöntemleri çok acı vericiydi.
19.yüzyıl başlarında elektrikli motor ile çalışan matkaplar ortaya çıkmaya başladı, yaygın kullanımı ise zaman aldı, ayrıca çok pahalı bir uygulamaydı, diş hekimlerinin ellerini rahatlatan bir gelişmeydi ama dakikada 800 defa dönmesi hastaya acı vermeye devam ediyordu, su soğutmalı matkaplar aynı yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkacaktı, o ana kadar diş sorunu yaşayan hastalar için ıstırap devam edecekti.
Çürümüş dişi matkapla çıkartmak diş tedavisinin sadece bir kısmıydı. Çürümüş diş çıkartıldıktan sonra boşalan yeri doldurmak için adeta her türlü malzeme denendi o dönemde, gütaperka, kalay, kurşun, mıcır, tıpa parçaları ve altın ile boşalan deliği doldurma işlemi yapılıyordu, bunlar günümüzde ki dolgunun yerine kullanılan malzemelerdi.
1816 yılında Auguste Taveau isimli Fransız Diş Hekimi madeni paralardan elde ettiği gümüş ve cıvayı eritip karıştırdı ve üzerinde çalışılması kolay sıvıya sahip oldu. Bu sıvı bir süre sonra katılaşıyordu. Amalgam denen bu sonradan katılaşan sıvı işleri çok kolaylaştırıyordu.
Amalgamı restoratif olarak ilk kullanan da Taveau olmuştur. Sentetik malzemeleri yaygınlaşacağı döneme kadar yaygın kullanımı devam etti.
Amalgam şu üç bileşenden oluşuyordu;
- Gümüş (Ag)
- Cıva (Hg)
- Kalay (Sn)
Acıyı azaltmak için kullanılan kokain uyuşmaya neden olduğu kadar bağımlılık etkisi de yapıyordu bu da kimyasal yapısında değişiklik yapılmasına neden oldu ve Novocain ortaya çıktı. “Yeni Kokain” anlamına gelen Novocain bağımlılık yapmıyordu.
Tüm bunlar Diş Hekimliğinin gelişmesine katkı sağlamıştır. İlerleyen yıllarda diş hekimliği teknolojinin gelişmesi ile birlikte çok daha fazla yol kat edecek, diş hekimliğinde kullanılan aletler değişim göstererek ve evlerimizde kullanılır hale gelecek Şarjlı Diş Fırçası örneğinde olduğu gibi.
Ayrıca Diş Fırçası ve Macunu Nasıl İcat Edildi? Makalemizi de okumanızı tavsiye ederiz.
@tarihlibilim
https://www.tarihlibilim.com/post/sarjli-dis-fircasi/
https://www.tarihlibilim.com/post/dis-fircasi-ve-macunu-nasil-icat-edildi/
